Amatör telsizcilik (amatör radyoculuk veya radyo amatörlüğü), Birleşmiş Milletler’e bağlı bir
uzmanlık kuruluşu olan ve haberleşme (telekomünikasyon) konusundaki evrensel düzenleyici
kurum sıfatını taşıyan “Uluslararası Telekomünikasyon Birliği – International
Telecommunication Union – ITU”tarafınca tanımlanmış bir “haberleşme servisi” niteliğindedir.
Dolayısıyla, radyo, televizyon, deniz telsizi, hava telsizi, kara telsizi ve benzeri gibi diğer
servislerle eşdeğer bir haberleşme etkinliğidir.
Tanımı; “Amatör radyo servisi, bireylerin kendilerini haberleşme ve haberleşme elektroniğinde
yetiştirmelerine yönelik gayri ticari ,siyasi boyutu olmayan ve deneysel bir haberleşme servisi.”
şeklindedir.
“Amatör”ibaresi, bu haberleşme servisinin ticari (profesyonel) nitelik taşımadığının ve sadece
merak, ilgi ve sevgi nedeniyle yapıldığının vurgusudur.“Amatör” kelimesi,“aşk, sevgi” anlamına
gelen Latince “amor” kelimesinin bir türevidir.
Dolayısıyla, “amatör” kelimesi, çoğu kez yanlış kullanım nedeniyle sanıldığı üzere “aşağılayıcı” bir
anlama sahip değildir. Olimpiyatlarda yarışan sporcularda “amatör” olma koşulunun aranması,
olimpiyatlarda madalya almayı“küçük düşürmez”.
Bu kelimenin karşıtı olan “profesyonel” kelimesi ise, bir iş veya etkinliğin “meslek gereği ve ücret
karşılığı yapıldığı” anlamına gelir. İşini kötü yapan bir profesyonel, (sıkça kullanılan yanlış
tanımlamadaki gibi) “amatör” değil, sadece “kötü bir profesyoneldir”.
Telsiz haberleşmesinin ilk günlerinden beri var olan, “haberleşme servisi” kavramının doğduğu
1925 yılından beri de “servis” sıfatına sahip olan amatör radyo servisine tahsis edilmiş frekans
bantları vardır. Bunlar frekans spektrumunun her bölümüne yayılmıştır.
ITU tanımındaki “deneysel” ibaresi, amatör radyoculuğun en önemli özelliği ve bu servis
tarafından haberleşme teknolojisine kazandırılmış sayısız teknolojinin temelidir. Bunların
başında kısa dalga (HF) haberleşmesi, yörüngesel hareketli mikro uydu teknolojisi ve değişik
sayısal haberleşme yöntemleri gelir.
Bununla birlikte, servisin topluma verdiği katkıların en ön sıralarında “afet haberleşmesi” gelir.
Amatör radyoculuğun ilk günlerinden beri verilen bu hizmet, önemini günümüzde korumaya
devam etmektedir. Gelişen ticari teknolojilerin kırılganlığı dünyanın her yerindeki büyük
afetlerde her defa görülmüş,“her şey bittiği zaman”ise amatör radyo servisi“altın saatlerin tek
güvenilir haberleşme kaynağı” olmuştur.
ITU düzenlemeleri ve bunun paralelinde ülkemizde yayımlanan mevzuat çerçevesinde Türkiye’de
yürütülen çalışmalara katılım, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) tarafından düzenlenen
sınavlarda belge almaya koşuttur. Sınav ve belge alma ile ilgili yönetmelik KEGM Amatör
Telsizcilik Sınav ve Belge Yönetmeliği’nde düzenlenmiş olup, Faaliyetlerle ilgili teknik kurallar ise
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yayımlanmış olan “Özel Telsiz Sistemleri
Yönetmeliği” belgesinin “amatör telsiz” konusundaki bölümünde çerçevelenmiş bulunmaktadır.